پلای وود در دنیای مدرن امروز نقش به سزایی در صنایع هوایی و دریایی، حمل و نقل،بسته بندی های پستی، دکور منزل، ساخت محصولات تزئینی و کاربردیِ چوبی و… دارد.

به عقیده برخی انسان ها، پلای‌وود را از نوادگان تخته چندلا های قدیمی می دانند. محصولی که در گذشته با نام تخته چندلا معروف بود، امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و روش های نوین مهندسی، برگرفته از تخته چندلا های قدیمی به نام پلای‌وود ساخته شده است.

در ادامه به طور مفصل به معرفی پلای‌وود میپردازیم.

از فرعون تا جنگ جهانی دوم

زمان دقیق اولین ایده ورقه کردن چوب و چسباندن آنها روی یکدیگر مشخص نیست اما به عقیده باستان شناسان؛ طراحی ساخت تخته چندلا به هزاران سال پیش برمی‌گردد. طی مطالعات باستان شناسان در حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، مصریان باستان با بریدن طولی تنه درختان و تبدیل آن به ورقه های چوبی و متصل کردن ورقه ها روی یکدیگر، ماده ای شبیه تخته چندلا یا پلای‌وودهای  امروزی می‌ساختند. چینی های باستان حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، از تخته چندلا برای ساخت صندلی استفاده می‌کردند.

اروپاییان در قرون 17 و 18 برای ساخت قاب تابلو های نقاشی و در زمان جنگ جهانی دوم برای ساخت قسمت هایی از هواپیما های جنگی از تخته چندلا استفاده می‌کردند. اما  تخته چندلاهای امروزی در سال 1797 توسط ساموئل بنتام ، ایده متصل کردن لایه های نازک چوب از را با چسب برای تشکیل یک لای ضخیم را مطرح کرد و حدود۵۰ سال بعد، امانوئل نوبل، ایده ساموئل را تکمیل کرد و تخته چندلا های امروزی اختراع شدند.

تخت خواب ساخته شده با سه لایه چوب با قابلیت جمع شدن متعلق به توت عنخ آمون

تخت خواب ساخته شده با سه لایه چوب با قابلیت جمع شدن متعلق به توت عنخ آمون

پلای وود (Plywood) چیست؟

پلای‌وود را میتوان تخته چندلا هایی دانست که طی سال ها به تکامل خود رسیده اند. پلای وود، تخته چوبی تشکیل شده از چند لایه نازک چوب است که طی فرایندی به وسیله چسب های مخصوص و فشار مستقیم در ابعاد نسبتا بزرگ فشرده و پرس می‌شوند.

لایه های چوب بر اساس خط و نقشی که روی چوب وجود دارند، در جهت های مخالف یکدیگر، به ‌صورتی که خط های هر لایه نسبت به لایه بالایی خودش زاویه ۹۰ درجه تشکیل دهد، قرار می‌گیرند که همین فرایندِ مهندسی شده دلیل استحکام و مقاومت بالای پلای‌وود نسبت به فشارهای فیزیکی است.

پلای‌وود در کشور های آمریکا، روسیه، فنلاند، هند، مالزی، چین، ایران و … با کیفیت ها، درجه بندی ها و کاربرد های متفاوت تولید می‌شود. شاید بتوان هنر نجاری را به دو دسته قبل و بعد از پلای‌وود تقسیم کرد.

پلای‌وود به علت قابلیت تولید در ابعاد مختلف و ضخامت ها باریک و ضخیم، تنوع بسیار زیادی در ساخت کالاهای چوبی ایجاد می‌کند؛ همچنین به فعالیتی که با ساخت کالاهای چوبی با استفاده از پلای‌وود انجام می‌شود، نجاری مدرن می‌گویند.

مزایای پلای وود چیست؟

انواع مختلف پلای‌وود که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد به علت فرایند تولید، موادی که در ساخت آن استفاده شده و ویژگی های آن؛ مزیت های جالبی دارد.

1.  پلای‌وود به علت نوع قرارگرفتن ورقه های چوب از مقاومت بسیار بالایی نسبت به فشار های فیزیکی، ضربه و کشش برخوردار است.

2.  با توجه به نوع قرار گرفتن ورقه ها روی یکدیگر؛ هنگام برش و پیچ یا میخ زدن یکپارچگی خود را حفظ کرده و شکافته نمی‌شود و همچنین این سازوکار از پیچ و تاب خوردن و تغییر فرم تخته چوب نیز جلوگیری می‌کند.

3.  همچنین برای اتصال ورقه ها از چسب های مخصوصی که خاصیت ضد آب دارند استفاده میشود که پلای وود را نسبت به آب و رطوبت مصون می‌کند.

4.  برای ساخت پلای وود درختان کمتری نسبت به سایر محصولات چوبی مشابه قطع می‌شوند که از این نظر میتوان پلای وود را سازگار با محیط زیست دانست. جبران خسارت قطع درختان برای مصارف گوناگون، حدود 50 سال است. این یعنی که 50 سال طول می‌کشد تا نهال رشد کند و جایگزین درخت قطع شده بشود.

اما زمان جبران درخت قطع شده برای ساخت ورقه های پلای وود، حدود 5 سال است. درختان مورد استفاده در ساخت پلای وود را در مزرعه های درخت پرورش می‌دهند و بدین صورت جنگل ها آسیب نمی‌بینند.

5.  پلای وود در عین حال که استحکام بالایی دارد، وزن کمتری نسبت به سایر فراورده های چوبی مشابه دارد.

6.  از دیگر ویژگی های پلای وود میتوان یه قابلیت انعطاف پذیری برای ساخت سازه های منحنی اشاره کرد.

7.  پلای وود به دلیل نوع فرایند ساخت و مواد شیمیایی استفاده شده در بین لایه ها، مقاومت بسیار زیادی در برابر رطوبت دارد.

8.  پلای وود قابلیت رنگ پذیری و تنوع رنگی زیادی نسبت به چوب دارد.برای اطلاعات بیشتر در مورد رنگ آمیزی چوب کلیک کنید.

انواع پلای وود

پلای وود از نظر کاربرد، نوع چوب و چسب های استفاده شده در آن، به چند مدل دسته بندی می‌شوند که در اینجا به آن می‌پردازیم.

Softwood Plywood

عمومی ترین نوع پلای وود که به طور کلی در مصارف ساختمانی و صنایع عام استفاده میشود.

Hardwood Plywood

این نوع پلای وود در برابر ساییدگی بسیار مقاوم است و در صنعت دکوراسیون منزل برای ساخت پله ها استفاده میشود.

Decorative Plywood

مناسب برای استفاده در دکوراسیون داخلی منزل و اشیاع تزئینی.

Flexible Plywood

به دلیل داشتن قابلیت شکل پذیری و انعطاف بالا برای ساخت اشیاء منحنی مورد استفاده قرار میگیرد.

Flexible Plywood

Marine Plywood

در فرایند ساخت این نوع پلای وود از چسب ها و مواد آب گریز پُلی اُرتان استفاده شده که محصول را نسبت آب و رطوبت شدیدا مقاوم می‌کند. از این پلای وود در صنایع دریانوردی استفاده می‌شود.

Aircraft Plywood

این نوع پلای وود که معمولا از چوب درختهای صنوبر و ماهوگانی ساخته میشود و همچنین چسب های مخصوصی ‌که در ساخت آن بکار رفته به دلیل مقاومت بالا در برابر گرما و رطوبت در صنایع هوانوردی کاربرد دارد.

Mosquito aircraft

WW2 aircraft

Tropical Plywood

از ترکیب چوب درخت های مناطق استوایی، آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیا ساخته میشود و به دلیل نوع چوب، این نوع پلای‌وود از استحکام و یکنواختی بیشتری برخوردارند.

Fire retardant Plywood

در ساخت این نوع پلای وود از مواد شیمیایی ویژه ای استفاده که باعث مقاومت آن در مقابل آتش و حرارت میشود.

پلای وود چگونه ساخته میشود؟

فرایند ساخت پلای‌وود جزئیات زیادی دارد که در این قسمت به طور خلاصه به شرح آن پرداختیم.

1.  برای ساخت پلای وود معمولا از تنه درختان بزرگ و قطور استفاده می‌شود‌.

2.  بعد از انتخاب درخت و قطع کردن آن، تنه های قطع شده به کارخانه منتقل شده و در قدم اول در مخزن های بخار قرار می‌گیرند تا بافت چوب نرم شود و بریدن آن آسان تر انجام شود.

3.  در مرحله بعد تنه های در ابعاد یکسان برش می‌خورند و پوست آنها جدا می‌شود.

4.  سپس تنه ها را روی دستگاه برش قرار داده و دستگاه آنها را به صورت ورقه ای برش می‌دهد.

5.  ورقه های برش خورده  در دستگاه اسکنر بررسی می‌شوند تا ایرادات احتمالی آن ها مشخص شود.

6.  در مرحله بعد ورقه ها با چسب مخصوص و با زاویه ۹۰ درجه نسبت به یکدیگر متصل شده و با فشارِ دستگاهِ پرس مرحله چسباندن ورقه ها به اتمام می‌رسد.

7.  در مرحله آخر برش، تخته های پلای‌وود در ابعاد دلخواه بریده میشوند.

مراحل ساخت پلای وود

درجه بندی پلای وود

درجه بندی پلای وود با انواع پلای وود متفاوت است. انواع پلای وود بر اساس متریال استفاده شده در ساخت و کاربردهای آن تعریف می‌شود؛ اما درجه بندی پلای وود بر اساس کیفیت چوب و گره های موجود در آن دسته بندی می‌شود. پلای وود را بعد از طی کردن مراحل ساخت نسبت به گره ها، شکاف ها و مواد شیمیایی اضافه شده به آن به ۴ درجه A ,B ,C ,D تقسیم می‌کنند.

A grade

با کیفیت ترین نوع پلای‌وود است. سطحی هموار و بدون گره دارد. در چسباندن لایه ها به یکدیگر از نوعی چسب مخصوص (رزین فرمالدهید) استفاده شده که خاصیت ضد آب دارد.

B grade

پشت و روی چوب دارای ایراداتی هست و معمولا با وصله یا پُر کننده چوب ترمیم شده است. چسب استفاده شده در این پلای وود نوعی رزین اوره فرمالدهید غنی شده با ملامین استفاده شده است که مناسب برای قالب بندی بتن برای ساخت و ساز های ساختمانی است.

C & D grade

این نوع دارای گره های زیادی می‌باشد و در این پلای وود نیز از چسب رزین اوره فرمالدهید استفاده شده و در ساخت محصولات چوبی و مصارف داخلی منزل، مثل: ساخت انواع میز ها استفاده ها زیادی دارد.

پُلی وود  (Polywood)چیست و چه تفاوتی با پلای وود  (Plywood)دارد؟

به دلیل نزدیک بودن آواهایِ نام هایِ پلی وود و پلای‌وود، در این قسمت به طور مختصر به معرفی پُلی وود پرداختیم. پُلی وود (Polywood) یا چوب پلاست، بر خلاف پلای وود از ترکیب مواد بازیافتی پلاستیکی و چوبی ساخته می‌شود. پُلی وود ازمواد بازیافتی مانند: خاک اره، تکه های چوبی بازیافت شده کارخانه ها، بطری های پلاستیکی، بطری های مواد شوینده، مواد پلیمری و…. ساخته می‌شوند.

برخی ویژگی های پلی وود

1. وزن کم تر

2. طول عمر بالا

3. قیمت ارزان

4. مقاوم نسبت به رطوبت

5. ضد خش

6.    مقاوم در برابر پوسیدگی

7.    قابل رنگ آمیزی

موارد استفاده از پلی وود

استفاده از پلی وود در کاهش مشکلات ناشی از قطع درختان و بازیافت بهتر مواد پلاستیکی تاثیر بسزایی دارد و می‌تواند جایگزین اکثر چوب در ساخت بعضی کالاها شود. از کاربرد های پلی وود میتوانیم به چند مورد اشاره کنیم؛ مثل: عرشه کشتی، قرنیز منزل، سقف کاذب، درب و پنچره، تابلوی مغاز و … .

چرا پلای وود را انتخاب کنیم؟

اگر شما به استفاده از کالاهای چوبی علاقه مندید، توسعه زندگی پایدار برایتان مهم است و دغدغه های محیط زیستی دارید؛ پلای‌وود می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. برای ساخت یک تخته پلای وود از درختان پرورشی استفاده می‌شود و نسبت به یک تخته چوب طبیعی، درختان کمتری قطع می‌شوند.

پلای‌وود طول عمر بالا و ماندگاری بیشتری نسبت به دیگر محصولات چوبی دارد و از این رو به تعامل با طبیعت کمک شایانی می‌کند و قدم مثبتی در توسعه پایدار می‌باشد. پلای‌وود یکی از مشتقات چوب طبیعی‌ست که نسبت به فشار های فیزیکی، ضربه، کشش و فشار های مکانیکی مقاوم است.

در فرایند ساختِ پلای وود به دلیل استفاده از مواد شیمیایی و چسب های مخصوص، نسبت به رطوبت و آب مقاومت بالایی دارد. کالاهای ساخته شده به وسیله پلای وود نسبت به محصولات ساخته شده از ام دی اف (MDF) یا دیگر مشتقات چوبی، وزن کمتری دارد و جابجایی آن آسان است.

به دلیل همه ویژگی هایی که ذکر شد، پلای وود را می‌توانید در موارد زیر استفاده کنید.

در ساخت دکوارسیون منزل

مبلمان درب های چوبی

ساخت جعبه های صادراتی

پالت چوبی

اسباب بازی های چوبی

سازه های چوبی و تزئینی

پوشش دیوار و سقف

قالب بندی بتن در ساختمان سازی

صنایع نظامی

ساخت سقف واگن قطار

در ساخت کف اتوبوس و مینی بوس

ساخت کانکس و کانتینر

در ساخت بیلبوردهای تبلیغا